O celach i strzałochwytach.
[O tarczach - jaki obrazek najczęściej widzimy patrzac wzdłuż strzały.]

Tarcze FITA / FIELD.

Tarcze FITA czyli zgodne z regulaminem Międzynarodowej Federacji Łuczniczej są powszechnie używane nie tylko na zawodach typowo sportowych, ale i tradycyjnych, w rekreacji etc. To taki światowy standard.
Wyewoluowały one z tradycyjnej angielskiej tarczy 48-calowej (122cm) o pięciu koncentrycznych, kolorowych polach złotym (żółtym), czerwonym, niebieskim, czarnym i białym, punktowanych odpowiednio 9, 7, 5, 3 i 1pkt.
Po rozpowszechnieniu się łucznictwa na kontynencie, jakoś tak w początkach XXw., wprowadzono drugą, mniejszą tarczę o identycznych kolorach i proporcjach, ale już o 'metrycznym' rozmiarze 80cm.
W miarę rozwoju techniki i sprzętu (a zwłaszcza po wprowadzeniu celowników) trzeba było zwiększyć również precyzję punktacji, więc każde z pięciu kolorowych pól podzielono cienką linią na pół, otrzymując dziesięć koncentrycznych kręgów liczonych teraz od 10 do 1pkt. Dodatkowo wewnątrz 10-tki, pojawiło się jeszcze małe kółko X, jakby środek środka, które nie wpływa bezpośrednio na punktację, ale używane jest do rozstrzygania remisów (przy tej samej liczbie punktów wygrywa zawodnik mający na koncie więcej X-ów).
Pojawiły się również kolejne, jeszcze mniejsze rozmiary tarcz: 60 i 40cm.

Tarcza pięciopolowa 122cm., Z.Łotocki 'Łucznictwo' 1934Tarcze FITA 122, 80, 60 i 40cm. Tradycyjna tarcza angielska 48-calowa w porównaniu z kompletem współczesnych tarcz FITA.

Przepisy cały czas stopniowo ewoluują, ale w czasie pisania tego tekstu na komplet FITA składają się następujące rozmiary tarcz dziesięciopolowych (patrz szczegóły): 122cm (48 cali) - używana na odległości 90m, 70m i 60m; 80cm na 50m; 60cm na 25m (na hali); oraz 40cm na 18m (na hali, zwłaszcza młodsi zawodnicy).

Tarcza FITA 3x20cm.Tarcza FITA 80cm. center. Ponadto w pewnych wypadkach używa się tarcz sześciopolowych, czyli powstałych jakby przez wycięcie sześciu centralnych pól z tarczy o typowych rozmiarach.
Są to '80cm środek na 30m.' czyli 40-cm środek 'wycięty' z tarczy 80cm, używany jak sama nazwa wskazuje do strzelania na 30m, na otwartych torach...
...oraz 'pionowa 3x20cm' czyli 20-cm środek 'wycięty' z tarczy 40cm, przy czym trzy takie tarczki są wydrukowane na jednym pionowym arkuszu. Tej tarczy uzywają bardziej zaawansowani zawodnicy zamiast zwykłej 40cm przy strzelaniu na 18m na hali - wtedy każdy z trzech strzałów w serii oddaje się do innej tarczki (gdyby z takiej odległości strzeli tak samo jak młodzież, do jednej tarczy, to co i rusz trafiali by jedną strzałą w drugą).

Dla uproszczenia pominąłem w tym wyliczeniu np. odległości strzelane przez dzieci, 'imperial rounds' czyli odległości na zawodach anglosaskich i parę innych szczególnych przypadków. Oczywiście w zawodach w łucznictwie tradycyjnym (gdzie nie istnieje centralna organizacja), oraz tym bardziej w rekreacji tych samych tarcz używa się także na innych odległościach, w zależności od fantazji organizatora imprezy i umiejętności łuczników biorących w niej udział.

Tarcza 122cm bywa używana jako zamiennik tradycyjnej tarczy koreańskiej (patrz niżej) w zawodach konnych.

Współcześnie tarcze takie drukowane są na specjalnym papierze wzmocnionym wtopioną weń siatką plastikową. Wykorzystuje się także płachty specjalnego plastiku, całkowicie niewrażliwego na wilgoć, któe jednak nie rozpowszechniły się na razie, ze względu na wyższą cenę. Tarcze używane na oficjalnych zawodach sportowych muszą być licencjonowane, o czym informuje nadrukowane w rogu logo FITA.


Tarcze FIELD stosowane są w organizowanych według regulaminu FITA zawodach w terenie. Takie zawody nie są popularne w Polsce, gdzie organizuje się raczej imprezy 2D/3D, czyli strzelanie również terenowe, ale do sylwetek zwierząt (patrz niżej).
Tarcza FIELD 3x20cm.Tarcze FIELD 80, 60 i 40cm.Wielkości tarcz są takie same jak typowych tarcz FITA, ze względu na mniejsze odległości strzelania (dla łuków tradycyjnych 5-45m) brak tylko odpowiednika największej, czyli w komplecie mamy 80cm, 60cm, 40cm oraz 3x20cm. Patrz szczegóły
Inna jest jednak kolorystyka - żółty środek i czarne pozostałe pierścienie tarczy, nadrukowane na białym papierze, oraz ilość stref punktowanych - pięć (1-5pkt.), plus dodatkowe centralne pole X.

Na zawodach przy strzalniu z łuków tradycyjnych ('barebow' czyli łuk bez celownika) na dystansach
5-10m używa się tarczy 20cm, na 10-20m tarczy 40cm, 15-30m tarczy 60cm i 30-45m 80cm (tak w lekkim uproszczeniu, po szczegóły trzeba zajrzeć do odpowiednich przepisów).
Oczywiście w rekreacji tych samych tarcz używa się także na innych odległościach, w zależności od umiejętności łuczników.

MATO - tarcze japońskie.
Kasumi mato i hoshi mato. Klasycznym dystansem w tradycyjnym japońskim łucznictwie kyudo jest 28 metrów. Najczęściej używane są tarcze o średnicy 36cm, występujące w dwóch odmianach: kasumi mato (mgła), ze wzorem czarnych koncentrycznych pierścieni o różnej grubości na białym tle (na zdjęciu po lewej dwie skrajne) oraz hoshi mato (gwiazda) z pojedynczym 12cm czarnym kołem pośrodku białego pola (na zdjęciu po lewej tarcza środkowa). Patrz szczegóły
Są one umieszczane nisko, ze środkiem tylko 27cm nad ziemią. Dzięki temu stojący na standardowym dystansie łucznik może zachować elegancką sylwetkę napinając łuk ze strzałą trzymaną równolegle do ziemi i przy typowych parametrach sprzętu pocisk w locie opadnie akurat na tyle, żeby 'wejść' w tarczę.
Rodzaj wzoru na mato nie ma w zasadzie wielkiego znaczenia, ponieważ w punktacji liczy się trafienie w obrębie tarczy lub jego brak. Kasumi mato obowiązkowo używa się na egzaminach, poza tym nie ma żadnych ograniczeń. Najczęściej hoshi mato używana jest na specjalne okazje, dla zaznaczenia odświętnego charakteru strzelania.
Poza typową tarczą 36cm, w łucznictwie japońskim używa się jeszcze, choć o wiele rzadziej, tarcz innych rozmiarów, od 10-12cm (ginteki) do 158cm (omato, przy strzelaniu na odległość 60m).

Koreańska tarcza do strzelania na dużą odległość.

Koreańska tarcza do strzelania na dużą odległość.Nazywana kwanyok prostokątna tarcza o wymiarach 2m szerokości na 2 2/3m wysokości jest używana w tradycyjnym łucznictwie koreańskim do strzelania na 145m. Jej standardowe wymiary i dystans strzelania zostały ustalone dopiero w latach 60 XXw., przedtem każdy klub miał swoje własne reguły.
Na białej tarczy zaznaczone są dwa czarne prostokąty i duże środkowe koło nazywane hongsim, które jednak stanowi tylko punkt odniesienia przy celowaniu, jego trafienie nie ma znaczenia dla punktacji (choć oczywiście daje satysfakcję strzelcowi), w której liczy się tylko trafienie w obręb tarczy lub jego brak. Cyfra umieszczana czasami na tle hongsim oznacza numer tarczy, odpowiadający numerowi stanowiska na którym stoi łucznik.


Tarcze do konkurencji konnych.

Tradycyjna kwadratowa tarcza koreańska - o wymiarach 84x84cm,ustawiana w odległości 5m od krawędzi toru, dość nisko nad ziemią - ze środkiem na wysokości 90cm.
Pięć kolorowych, kwadratowych pól punktowanych: czarne pole 1pkt, zielone 2pkt, żółte 3pkt, czerwone 4pkt i centralnie umieszczony rysunek głowy tygrysa 5pkt.

Produkcję takich tarcz podjęli nasi niemieccy przyjaciele od których można je zamówić. Jako zamiennika używać można typowych okrągłych tarcz FITA 122cm (patrz powyżej), na których też jest pięć kolorów, a centralne pole ma wielkość dość podobną do koreańskiego "tygrysa".

Szczegółowy opis konkurencji koreańskiej można znaleźć TUTAJ

Tarcza koreańska 84x84cm


Tarcze do konkurencji węgierskiej - mają trzy okrągłe, koncentryczne pola o średnicy kolejno 30, 60 i 90cm w kontrastowych kolorach, zazwyczaj czarno-białe lub czerwono-białe. Środek każdej z tarcz znajduje się 2m nad ziemią.
Wszystkie trzy używane w tej konkurencji tarcze wyglądają identycznie, ale różnią się punktacją. Na tarcza ustawionej do strzału w prżód pola liczone są 2, 3 i 4pkt., do strzału w bok te same pola są "warte" 1, 2 i 3pkt., natomiast do strzału w tył 3, 4 i 5pkt.

O ile wiem nikt takich tarcz (jeszcze) nie produkuje na sprzedaż, organizatorzy zawodów wykonują je sami.

Szczegółowy opis konkurencji węgierskiej można znaleźć TUTAJ

Punktacja na tarczach do konkurencji węgierskiej


Tarcze 2D z sylwetkami zwierząt.

Jako przykład podaję najpopularniejsze w Polsce tarcze 2D drukowane przez holenderską firmę JVD. Papier, podobnie jak w tarczach FITA/FIELD jest wzmacniany wtopioną weń siatką plastikową.
Spotyka się również, choć rzadziej, podobne tarcze innych producentów.

Tarcze te mają zaznaczone cienkimi liniami (niewidocznymi z większej odległości) trzy (zazwyczaj) pola punktowane odpowiadające budowie anatomicznej danego gatunku: serce, 'komorę' i całą sylwetkę. Punktuje się je najczęściej 5, 8, 10pkt., choć możliwe są też inne warianty (w tym zawody 'myśliwskie' w których dwa centralne pola są punktowane normalnie, całkowite chybienie to zero, natomiast za trafienie w sylewtkę, czyli tylko 'zranienie' zwierzęcia dostaje się punkty karne!).
W typowych pieszych zawodach terenowych są one ustawiane na dystansach od 5 do 27m (łuki tradycyjne),
w konnych - rozmaicie, w zależności od fantazji organizatora.

Wiewiór, wielkość 25x26cm. Wiewiór, wielkość 25x26cm. Gronostaj, wielkość 32x22cm.
Gronostaj, wielkość 32x22cm.
Sójka, wielkość 30x30cm. Sójka, wielkość 30x30cm. Kuropatwa, wielkość 33x27cm.
Kuropatwa, wielkość 33x27cm.
Królik, wielkość 40x33cm. Królik, wielkość 40x33cm. Kaczka, wielkość 50x40cm.
Kaczka, wielkość 50x40cm.
Tarcza często ustawiana
po dwie obok siebie.
Bażant, wielkość 50x44cm. Bażant, wielkość 50x44cm. Zając, wielkość 45x53cm.
Zając, wielkość 45x53cm.
Indyk, wielkość 80x65cm. Indyk, wielkość 80x65cm. Cietrzew, wielkość 70x50cm.
Cietrzew, wielkość 70x50cm.
Lis, wielkość 68x50cm. Lis, wielkość 68x50cm. Wilk, wielkość 100x85cm.
Wilk, wielkość 100x85cm.
Kozioł, wielkość 85x80cm. Kozioł, wielkość 85x80cm. Dzik, wielkość 90x83cm.
Dzik, wielkość 90x83cm.
Niedźwiedź, wielkość 110x96cm. Niedźwiedź, wielkość 110x96cm. Jeleń, wielkość 96x110cm.
Jeleń, wielkość 96x110cm.



Poprzedni rozdział.