materiały Paweł M. Rozdżestwienski na podstawie tekstu śp. rtm Stanisława Radomyskiego.
W TRAKCIE ROZBUDOWY!

1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego

Miejsce postoju:

Warszawa

Barwy pułku:

proporczyk srebrny z wąskim amarantowym paskiem pośrodku.
Czapki okrągłe, otok amarantowy.
Na znak żałoby po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego lewy naramiennik noszono obszyty czarnym sznurkiem.

Dzieje:

Odtworzenie dawnego 1 Pułku Ułanów Legionowych rozpoczęto w końcu października
1918 r., od 8 I 1919 r. występuje jako 1 Pułk Szwoleżerów. W grudniu 1919 r. Naczelny Wódz, Józef Piłsudski, przyjmuje szefostwo pułku.
Pułk odznaczony został za wojnę 1918-1920 r., a jego sztandar udekorowany Srebrnym Krzyżem Orderu VM.
Stacjonował w Warszawie. Pułk wystawiał warty honorowe w Belwederze, a jeden ze szwadronów (zwykle 2) pełnił funkcję szwadronu reprezentacyjnego; starał się usilnie o uzyskanie nazwy "gwardii narodowej", ale oficjalnie nigdy jej nie otrzymał. Szwoleżerowie cieszyli się zaufaniem "Belwederu", i mieli skłonność do zadzierania nosa, co nie przysparzało im sympatii.

Wrzesień '39:

W 1939 roku walczy nad granicą Prus Wschodnich, broni linii Narwi w rejonie Pułtusk-Serock (5, 7 IX), potem Bugu. Walczy pod Krasnobrodem (23 IX). Wraz z Mazowiecką Brygadą Kawalerii, w skład której wchodził, został rozbity 27 września.
Odtworzony w AK w Warszawie jako oddział spieszony. Walczył w powstaniu warszawskim, w Puszczy Kampinowskiej. Szwadron konny w Sobótce koło Sandomierza, przy którym prowadzony był Kurs Podchorążych, w czasie akcji "Burza" był oddziałem rozpoznawczym 2 Dywizji Piechoty Legionów AK.

Święto pułkowe:

10 grudnia (rocznica bitwy pod Dołhobyczowem w 1918 r.).

2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich

Miejsce postoju:

Starogard

Barwy pułku:

proporczyk srebrny z wąskim amarantowym paskiem pośrodku.
Czapki okrągłe, otok biały.

Dzieje:

Odtworzenie dawnego 2 Pułku Ułanów Legionowych rozpoczęto w listopadzie 1918 r. w Krakowie z żołnierzy 2 Pułku Legionów. W styczniu 1919 r. przemianowany został na pułk szwoleżerów, a 2 VI 1919, dla upamiętnienia sławnej szarży pod Rokitą, otrzymał nazwę: 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich. Stacjonował w Starogardzie. (szwadron zapasowy we Włocławku). Jeszcze jako 2 Pułk Ułanów Legionów wykonał 13 czerwca 1915r. szarżę pod Rokitną.

Wrzesień '39:

W 1939 roku walczył na Pomorzu. W czasie przebijania się z kotła pod Świeciem poniósł duże straty. 8 września wszedł w skład Zbiorowego Pułku Pomorskiej Brygady Kawalerii. Toczył boje w bitwach nad Bzurą, pod Ozorkowem (12 IX). Walczył w osłonie Armii "Poznań". Szwadron Marszowy Pułku dotarł do Warszawy. Walczył w obronie stolicy na Dolnym Mokotowie. Odtworzony w konspiracji jako szwadron spieszony w Obwodzie Grójeckim AK.

Święto pułkowe:

13 czerwca (rocznica szarży pod Rokitną w 1915 r.).

3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego

Miejsce postoju:

Suwałki (szwadron zapasowy w Grodnie)

Barwy pułku:

proporczyk srebrny z ciemnożółtym wąskim paskiem pośrodku.
Czapki okrągłe, otok żółty.

Dzieje:

W lipcu 1920 r. w Warszawie rozpoczęto organizację 201 Ochotniczego Pułku Szwoleżerów, który później otrzymał nazwę: 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich. 3 był najmłodszy spośród pułków szwoleżerów (nazwa nadana w 1921r.), ale za to jego oficerowie byli uważani za bardzo przedsiębiorczych. Ciężkie walki z bolszewikami nad Słuczą w październiku 1920r.

Wrzesień '39:

Od 28 sierpnia 1939 r. osłaniał Suwałki. 2 września pod Bakałarzewem 3-ci szwadron odparł natarcie niemieckie a nocą z 3 na 4 września 2-gi i 9-ty szwadrony dokonały w rejonie Margrabowa (Olecko) wypadu na teren Prus Wschodnich. Walczył w rejonie Głębocza Wielkiego, Zambrowa, przebił się do Puszczy Białowieskiej. 29 września walczył pod Kijanami nad Wieprzem. Brał udział w walkach SGO "Polesie" gen. Franciszka Kleeberga pod Lipinami (z 3 na 4 października), Wolą Gułowską (4 października) i Chrlejowem. Za kampanię 1939 r. w Polsce pułk odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu VM. Skapitulował 6 października. Odtworzony w konspiracji w Obwodzie AK Augustów jako oddział spieszony.

Święto pułkowe:

2 sierpnia (rocznica utworzenia 201 Pułku Szwoleżerów w 1920 r.).

1 Pułk Ułanów Krechowieckich im. płk. Bolesława Mościckiego

Miejsce postoju:

Augustów (szwadron zapasowy w Białymstoku)

Barwy pułku:

proporczyk amarantowo-biały.
Czapki rogatywki, otok amarantowy.

Dzieje:

Powstał w 1915 r., odtworzony w listopadzie 1918 r. z Pułku Ułanów Polskich. Walcząc po stronie rosyjskiej pod dowództwem płk. Bolesława Mościckiego wsławił się szarżą przeciw Niemca pod Krechowcami (24 VII 1917), a póżniej w 1920 roku niezliczone starcia z Armią Konną Budionnego wyrobiły Pułkowi świetną opinię. Za wojnę 1918-1920 r. pułk odznaczony został, a jego sztandar udekorowany Srebrnym Krzyżem Orderu VM.

Wrzesień '39:

W 1939 r. zaciągnął czaty bojowe na granicy w rejonie Suwałk (do 4 IX), później walczył pod Śniadowem, stoczył zwycięski bój o Choromany-Witnice (9 IX), odniósł sukces pod Długoborzem (10 IX) i pod Dąbrową Wielką (11 IX), przebił się do Puszczy Białowieskiej (20 IX). Brał udział w walkach pod Wolą Gułowską i Charlejowem. Skapitulował 6 października. Odtworzony w konspiracji jako pułk spieszony AK w powiecie Sokółka. W walkach jako całość udziału nie brał. Natomiast aktywnie działały oddziały partyzanckie wystawione przez pułk. Odtworzenie pułku w Polskich Siłach Zbrojnych w ZSRR rozpoczęło się w listopadzie 1941 roku, gdzie dywizjony pułku zostały wcielone jako dywizjony kawalerii do 5 i 7 OP. Po ewakuacji do Persji, w PSZ na Środkowym Wschodzie w latach 1942- 1943 pułk wszedł w skład 2 Samodzielnej Brygady Pancernej. Uczestniczył w kampanii włoskiej 1944- 1945 w składzie II Korpusu Polskiego. Za kampanię 1944-1945 r. we Włoszech pułk powtórnie odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu VM z prawem napisu na wstęgach państwowych sztandaru: "Wyróżniony za niezwykłe męstwo w kampanii 1944-1945 r. we Włoszech".

Święto pułkowe:

24 lipca (rocznica bitwy pod Krechowcami w 1917 roku.

2 Pułk Ułanów Grochowskich im. gen. Józefa Dwernickiego

Miejsce postoju:

Suwałki (szwadron zapasowy w Białymstoku)

Barwy pułku:

proporczyk biało - granatowy.
Czapki rogatywki, otok biały.

Dzieje:

Dawny pułk I Korpusu Polskiego w Rosji, reaktywowany w czasie rozbrajania Niemców w listopadzie 1918 r., niedostatecznie wyszkolony Pułk wysłano na front wołyński. W czasach pokoju Pułk pomagał administracji leśnej zwalczać złodziei drewna (hadów), ale niezbyt chętnie.

Wrzesień '39:

W 1939 r. zaciągnął czaty bojowe na granicy Prus Wschodnich na płn. zach. od Suwałk (do 4 IX), później nad Narwią - rejon Gać, Rutki (9/10 IX). Po całodziennym boju obronnym pod Rutkami pułk przebił się do Puszczy Białowieskiej (20 IX). Wyróżnił się w bitwie SGO "Polesie" gen. Kleeberga, m.in. pod Serokomlą, Wolą Gułowską oraz w natarciu 5 października pod Kockiem. Skapitulował 6 października. Odtworzony w konspiracji jako pułk spieszony AK w Białostockiem. (rejony Bielska Podlaskiego i Brańska).

Święto pułkowe:

26 sierpnia (dzień Matki Boskiej Częstochowskiej patronki pułku).

Pułk 3 Ułanów Śląskich

Miejsce postoju:

Tarnowskie Góry (3-ci szwadron w Pszczynie, szwadron zapasowy w Bochni)

Barwy pułku:

proporczyk żółto - biały.
Czapki rogatywki, otok żółty.

Dzieje:

Pułk został sformowany w Żłobinie na Białorusi i pod koniec 1917r. przeszedł do Bobrujska na koncentrację I Korpusu Polskiego. Ponownie sformowany w 1918r. z dawnego 3 Pułku I Korpusu Polskiego w Rosji, początkowo stacjonował w Warszawie i brał udział w oficjalnych uroczystościach, min. w pogrzebach. Płk. Cyprian Bystram dowodził w czasie walk z bolszewikami w 1920r. Do 1924r. nosił nazwę "Dzieci Warszawy". W 1919r. przeniesiony pod Kraków, w 1922r. już jako pułk Ułanów Śląskich, do Tarnowskich Gór. Pułk bezskutecznie ubiegał się o nazwę "szwoleżerów".

Wrzesień '39:

W 1939 r. prowadził walki nadgraniczne w rejonie Woźnik śląskich (1, 2 IX). Bronił przeprawy pod Baranowem, toczył ciężkie boje pod Tarnogrodem (16 IX), uczestniczył w pierwszej bitwie tomaszowskiej. Odtworzono w konspiracji w ramach AK trzy spieszone szwadrony w Obwodzie Miechowskim AK. Odtworzony na Bliskim Wschodzie wiosną 1945 r. jako 3 pułk ułanów "Dzieci Warszawy" w składzie 14 Samodzielnej Wielkopolskiej Brygady Pancernej. W walkach udziału nie brał. Rozwiązany w lecie 1946 r. po przeniesieniu do Wielkiej Brytanii.

Święto pułkowe:

14 czerwca (rocznica bitwy pod Łokiszynem w 1919 r.).

Pułk 4 Ułanów Zaniemeńskich

Miejsce postoju:

Wilno (szwadron zapasowy w Wołkowysku).

Barwy pułku:

proporczyk chabrowo - biały.
Czapki rogatywki, otok chabrowy.

Dzieje:

Organizację pułku rozpoczęto 7 listopada 1918 r. w Warszawie. W tym dniu wydany został rozkaz nr 1 pułku w którym wyznaczeni dowódcy szwadronów mieli rozjechać się w teren do wyznaczonych miast i tam organizować szwadrony: w Łomży - 1 -szy szwadron, w Pułtusku - 2 -gi szwadron, w Płocku - 3 -ci szwadron, we Włocławku - 4 -ty szwadron, w Białymstoku - szwadron techniczny.

Wrzesień '39:

W 1939 r. w składzie Wileńskiej Brygady Kawalerii walczył w bitwie piotrkowskiej. Stoczył bój z oddziałami pancernymi przeciwnika, rozczłonkowany po ciężkiej przeprawie pod Maciejowicami (8-9 IX), zreorganizowany do pełnego składu (14 IX), walczył w drugiej bitwie pod Tomaszowem w składzie Brygady Kawalerii płk. Zakrzewskiego. Odtworzono w konspiracji w ramach AK dywizjon pułku w rejonie na północ od Wilna w składzie dwóch szwadronów konnych.

Święto pułkowe:

9 lipca (rocznica szarży pod Hrebionką w 1920 r.).

5 Pułk Ułanów Zasławskich

Miejsce postoju:

Ostrołęka (przedmieście: Wojciechowice)

Barwy pułku:

proporczyk wiśniowo - chabrowy z białym trójkątem u nasady.
Czapki rogatywki, otok wiśniowy.

Dzieje:

Sformowany w 1918r. jako 5 Pułk Ułanów II Korpusu Polskiego gen. Hallera z dawnego 5 Pułku Ułanów II Polskiego Korpusu w Rosji (sławnego ze zwycięskiej bitwy pod Kaniowem 11 maja 1918 r.) w połowie listopada 1918 r. w Mińsku Mazowieckim. Szarża pod Zasławiem 23 września 1920r. przyczyniła się do odwrotu Armii Konnej Budionnego. Złodziei drewna (hadów) zwalczał znacznie skuteczniej od "Grochowiaków".

Wrzesień '39:

Do 4 września 1939 r. osłaniał granicę z Prusami Wschodnimi w rejonie Myszyńca. Brał udział w wypadzie na terytorium wroga pod miejscowością Klarheim (Długi Kąt, 4 IX). Wycofał się za Narew, walczył w rejonie Ostrowi Mazowieckiej i Zambrowa, przebił się do Białowieży (20 IX), po czym wszedł w skład SGO "Polesie" gen. Kleeberga. Odznaczył się pod Serokomlą. Skapitulował 6 października. Odtworzony w konspiracji w ramach AK; w Obwodzie AK Ostrołęka trzy szwadrony spieszone i w Warszawie pluton pieszy.

Święto pułkowe:

23 września (rocznica bitwy pod Zasławiem w 1920 r.).

6 Pułk Ułanów Kaniowskich

Miejsce postoju:

Stanisławów

Barwy pułku:

proporczyk błękitny z wąskim białym paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok błękitny

Dzieje:

Część kadry wywodziła się z austriackiego (stąd Cesarsko-Królewski - C und K, lub K.u.K) Pułku Ułanów z Przemyśla, II Korpusu Polskiego z Rosji. Ponownie sformowany w grudniu 1918 r. - przy 4 Dywizji Strzelców gen. Żeligowskiego - po powrocie do kraju, połączony został z Pułkiem Ułanów Jazdy Lwowskiej. Bitwa pod Kaniowem, której pułk zawdzięcza nazwę odbyła się 11 maja 1918r. Bitwa pod Jazłowcem 11 maja 1918r., wraz z 14 Pułkiem Ułanów.

Wrzesień '39:

W 1939 r. osłaniał Poznań od Zachodu (3 IX), a w pierwszej fazie bitwy nad Bzurą uderzył na Uniejów, Wartkowice, zdobywajac je (10 IX) przy wydatnym wsparciu artylerii konnej. Walczył pod Ozorkowem (14 IX) i brochowem w Grupie Kawalerii gen. Abrahama. Przebił się do Warszawy (19 IX), gdzie walczył do kapitulacji stolicy.

Święto pułkowe:

11 maja (rocznica bitwy pod Kaniowem w 1918 r.).

7 Pułk Ułanów Lubelskich im. gen. Kazimierza Sosnkowskiego

Miejsce postoju:

Mińsk Mazowiecki

Barwy pułku:

proporczyk amarantowy z białym trójkątem u nasady.
Czapki rogatywki, otok amarantowy

Dzieje:

Pierwszym polskim oddziałem ułanów w XX wieku była "Siódemka Beliny", siedmioosobowy patrol (po prawdzie bardziej pieszy niż konny) Strzelców Legionowych pod dowództwem Wł. Beliny-Prażmowskiego z 1914r.Potem powstał 1 Pułk Ułanów Legionów "Beliny", a w końcu trzypułkowa brygada z której wywodzą się 1 Pułk Szwoleżerów, 7 Pułk Ułanów i 11 Pułk Ułanów - w tej właśnie kolejności nazywane 1,2 i 3 "dzieckiem" Beliny.
Pułk w 1918r. poszedł na front ukraiński w miesiąc po sformowaniu, oczywiście niedostatecznie wyszkolony. Zorganizowany w Lubelskiem w listopadzie 1918 r. Trzonem pułku była kadra legionistów 1 Pułku Ułanów Beliny-Prażmowskiego.
W bitwie warszawskiej w 1920 r. walcząc wraz z 3 i 16 pułkiem w składzie 4 Brygady Jazdy pułk szczególnie wsławił się szarżą pod Cycowem (16 VIII) rozbijając bolszewicką brygadę piechoty idącą na Lublin. Za wojnę 1918-1920 r. pułk odznaczony został, a jego sztandar udekorowany Srebrnym Krzyżem Orderu VM. Stacjonował w Mińsku Mazowieckim.

Wrzesień '39:

W 1939 r. walczył nad granicą Prus Wschodnich, później bronił linii rzeki Ulatówki a potem rzeki Narwi w rejonie Pułtusk-Serock (5, 7 IX), następnie Bugu. Wraz z Mazowiecką Brygadą Kawalerii, w skład której wchodził, został rozbity 24 września pod Suchowolą. Odtworzony w Konspiracji w listopadzie 1940 r. jako pułk spieszony AK w Warszawie i w powiacie Mińsk Mazowiecki. Walczył w powstaniu warszawskim w Śródmieściu i na Mokotowie. Używał kryptonimu "Jeleń". Odtworzony w II Korpusie Polskim na Zachodzie w początku 1945 r. W walkach udziału nie brał.

Święto pułkowe:

23 marca (rocznica dekoracji sztandaru krzyżem Virtuti Militari w 1921 r.).

8 Pułk Ułanów księcia Józefa Poniatowskiego

Miejsce postoju:

Kraków

Barwy pułku:

proporczyk ciemnożółty.
Czapki rogatywki, otok ciemnożółty (odcień "stare złoto").
W 1919r. dostał na honorowego szefa ks. Poniatowskiego i na naramiennikach miał książęcy monogram zwany "mitrą".

Dzieje:

Wywodził się z austriackiego 1 Pułku Ułanów z Krakowa. Powstał 1 listopada 1918 r. na ziemi krakowskiej z Polaków - żołnierzy dawnego 1 Pułku Ułanów Austryjackich.
W 1920 po zdobyciu Rzeczycy dotarł nad Prypeć.

Wrzesień '39:

W 1939 r. toczył walki nadgraniczne w rejonie Woźnik Śląskich (1, 2 IX), później pod Szczekocinami (3 IX) i Pińczowem (5 IX). Bronił przeprawy pod Baranowem, walczył pod Tarnogrodem (16 IX), brał udział w pierwszej oraz drugiej bitwie tomaszowskiej. Dyon pułku jako I Oddział Rozpoznawczy im. ks. Józefa Poniatowskiego został odtworzony we Francji w czerwcu 1940 roku. W 1942 r. w konspiracji odtworzony został w ramach AK pułk spieszony w Krakowie.

Święto pułkowe:

19 marca (dzień imienin Szefa pułku ks. Józefa Poniatowskiego).

9 Pułk Ułanów Małopolskich

Miejsce postoju:

Trembowla (szwadron zapasowy w Stanisławowie)
Do 1929r. dowództwo i dwa szwadrony stacjonowały w Czortkowie.

Barwy pułku:

proporczyk amarantowo-biały z wąskim paskiem biało-amarantowym pośrodku.
Czapki rogatywki, otok amarantowy.

Dzieje:

Zorganizowany jako pułk strzelców konnych w listopadzie 1918 r. w Dębicy, w połowie 1918 otrzymał nazwę: 9 Pułk Ułanów. Kadra legionowa i z dawnej armii austriackiej. Pułk w swojej tradycji nawiązywał do pułku 9 ułanów Księstwa Warszawskiego, który wstawił się w 1813 roku w obronie Gdańska. Pierwszym dowódcą był rtm. Józef Dunin-Borkowski.

Wrzesień '39:

W 1939 r. osłaniał Poznań od zachodu (3 IX). Na początku bitwy nad Bzurą prowadził walki w rejonie Uniejowa i Wartkowic, później w Grupie Kawalerii gen. Abrahama pod Ozorkowem (14 IX) i Grabiną (17 IX), wraz z nią przez Sieraków, Wólkę Węglową i Laski przebił się do Warszawy (19 IX). Walczył do kapitulacji stolicy. Za kompanię 1939 r. w Polsce pułk odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu VM. Odtworzony w 1943 r. w PSZ na Zachodzie jako pułk rozpoznawczy 4 Dywizji Piechoty. W walkach udziału nie brał.

Święto pułkowe:

31 sierpnia (rocznica bitwy pod Komarowem w 1920 r.).

10 Pułk Ułanów Litewskich

Miejsce postoju:

Białystok

Barwy pułku:

proporczyk amarantowo-biały z wąskim paskiem biało-granatowym pośrodku.
Czapki rogatywki otok amarantowy

Dzieje:

Formowanie rozpoczęto w grudniu 1918 r. przy Dywizji Litewsko-Białoruskiej. Stacjonował w Białymstoku. Dowódcą do 1920r. był pełen fantazji płk. Władysław Obuch.
W 1920r. doszedł w pościgu za bolszewikami do Dniepru.

Wrzesień '39:

W 1939 r. osłaniał granicę od strony Prus Wschodnich w rejonie Stawisk. 2/3 IX brał udział w wypadzie na terytorium Niemiec w rejonie miejscowości Grossdorf (Bełcząc). Walczył w rejonie Ostrowi Mazowieckiej i Zambrowa, przebił się do Białowieży (20 IX), a następnie wszedł w skład SGO "Polesie" gen. Kleeberga, wyróżniając się w walkach 5 października. Skapitulował 6 października. W konspiracji odtworzony w czerwcu 1944 roku jako pułk spieszony na terenie Obwodów AK Białystok Miasto i Wołkowysk.

Święto pułkowe:

8 maja (na pamiątkę dojścia pułku w walkach do Dniepru w 1920 r.).

11 Pułk Ułanów Legionowych im. marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza

Miejsce postoju:

Ciechanów (4-ty szwadron w Przasnyszu)

Barwy pułku:

proporczyk amarantowo-biały z wąskim paskiem biało-granatowym pośrodku.
Czapki rogatywki otok biały

Dzieje:

Znacznie bardziej szczegółowe opracowanie dziejów można znaleźć na stronie Stowarzyszenia Miłośników Barwy i Tradycji 11 Pułku

Najmłodsze "dziecię" Beliny. W listopadzie 1918 r. powstał w Krakowie dywizjon zorganizowany przez oficerów 1 Pułku Ułanów Legionów. W lutym 1919 otrzymał numer i nazwę. Pierwszy dowódca mjr. Mariusz Zaruski zaczynał karierę w marynarce rosyjskiej.
Od października do grudnia 1919 Pułk pilnował polsko-litewskiej linii demarkacyjnej.
W kwietniu 1919r. brał udział w wyprawie Wileńskiej. Pułk był najliczniejszą formacją w tej wyprawie i za odbicie Wilna dostał sztandar od jego mieszkańców (wręczony już po wojnie z sowietami).

Podczas wojny polsko-sowieckiej Pułk toczył ciężkie boje z nacierającą armią konną Budionnego, ponosząc dotkliwe straty podczas licznych starć opóźniających i kontrataków. Podczas Bitwy Warszawskiej Pułk osłaniał Lwów i Zagłębie Naftowe. Kiedy wojska polskie przeszły do kontrofensywy, teraz na Pułk przyszła kolej ścigać uchodzące oddziały Budionnego. Jeszcze tuż przed rozejmem ułani zajmowali kolejne miejscowości. Cztery dni po rozejmie, zmarł z ran dowódca pułku - mjr. Antoni Jabłoński - jeden z 7 Beliniaków. Pułk nosił jego imię do 1937.

Wrzesień '39:

W 1939 r. walczył nad granicą z Prusami Wschodnimi. Bronił linii Narwi w rejonie Pułtusk-Serock (5, 7 IX), potem Bugu. Szarża pod Kałuszynem (12 IX). Rozbity pod Suchowola (24 IX) z całą Mazowiecką Brygadą Kawalerii, w której skład wchodził.
W konspiracji rozpoczęto odtwarzać w ramach AK dwa szwadrony piesze w Obwodach Siedlce, Węgrów. Jeden szwadron pieszy odtworzony w Warszawie brał udział w powstaniu warszawskim.

Święto pułkowe:

19 kwietnia (w rocznicę zajęcia Wilna w 1919 r.).

12 Pułk Ułanów Podolskich

Miejsce postoju:

Krzemieniec

Barwy pułku:

proporczyk amarantowo-granatowy z białym wąskim paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok amarantowy.

Dzieje:

W listopadzie 1918 r. odtworzony z 7 Pułku Ułanów III Korpusu Polskiego z Rosji. Numeracja i nazwa zostały nadane mu w październiku 1919 r.
Stacjonował w Białokrynicy (szwadron zapasowy w Zamościu).

Wrzesień '39:

W 1939 r. stoczył zwycięski bój pod Mokrą (1 IX), później pod Cyrusową Wolą (8 IX). Walczył w bitwie pod Mińskiem Mazowieckim (13 IX). Część pułku przebiła się do Warszawy (19 IX) i walczyła w obronie stolicy jako Zgrupowanie Kawalerii mjr. Juniewicza. Odtworzony w 1942 r. w Palestynie jako pułk rozpoznawczy II Korpusu. Jego ułani pierwsi zatknęli proporczyk w barwach pułku na ruinach zdobytego klasztoru Monte Cassino. Brał udział w całej kompanii włoskiej 1944- 1945. Za kampanię 1939 r. w Polsce oraz 1944-1945 we Włoszech pułk odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu VM. Odtworzony w konspiracji w ramach AK w Warszawie szwadron pieszy, który brał udział w powstaniu warszawskim.

Święto pułkowe:

7 maja (w rocznicę wręczenia pułkowi sztandaru w 1919 r.).

13 Pułk Ułanów Wileńskich

Miejsce postoju:

Nowa Wilejka (szwadron zapasowy w Wołkowysku)

Barwy pułku:

proporczyk różowy z chabrowym wąskim paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok różowy.
Ułani 1 szwadronu tatarskiego nosili na proporczykach mundurowych emblemat w formie półksiężyca z gwiazdą.

Dzieje:

Powstał w grudniu 1918 r. w Wilnie z oddziałów samoobrony. W czerwcu 1919 otrzymał numer i nazwę. Pułk kontynuował tradycje rozwiązanego w 1920 r. Tatarskiego Pułku Ułanów im. płk. Mustafy Achmatowicza.
Pułk słynny był z wielu "zagończyków". Pierwszym dowódcą był mjr. Władysław Dąmbrowski.
Po wyprawie kijowskiej w 1920r. w pułku znalazło się wielu ułanów z Pułku Tatarskiego im. Mustafy Achmatowicza. Od 1936 roku 1 szwadron pułku nosił nazwę: "tatarski".

Proporzec dowódcy 1 Szwadronu Tatarskiego

Wrzesień '39:

W 1939 r. w składzie Wileńskiej Brygady Kawalerii walczył w bitwie piotrkowskiej. Rozbity na przeprawie pod Tomaszowem koło Suchowoli. Odtworzono w konspiracji w ramach AK na Wileńszczyźnie. W kilku ośrodkach: dywizjon konny na terenie Puszczy Rudnickiej szwadron konny przy 3 Brygadzie Wileńskiej, pluton konny przy 4 Brygadzie Wileńskiej oraz pluton konny na terenie Puszczy kampinowskiej.

Święto pułkowe:

25 lipca (w rocznicę boju pod Janowem w 1920 r.).

14 Pułk Ułanów Jazłowieckich

Miejsce postoju:

Lwów

Barwy pułku:

proporczyk żółty z wąskim białym paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok żółty

Dzieje:

Powstał na Kubaniu w Rosji w 1918 r. z dywizjonu ułanów 4 Dywizji Strzelców gen. Żeligowskiego. Numerację i nazwę otrzymał w sierpniu 1919. W 1919 roku, podczas odwrotu wojsk interwencyjnych z Rosji, Pułk przeszedł z Odessy do granicy polskiej (podobno wraz z całym dobytkiem), wycinając sobie drogę pośród bolszewików. W sierpniu 1920r. bił się z Armią Konną Budionnego; pościg za bolszewikami trwał aż do października. Za wojnę 1918-1920 r. pułk odznaczony został, a jego sztandar udekorowany Srebrnym Krzyżem Orderu VM.

Wrzesień '39:

W 1939 osłaniał Poznań od zachodu (3 IX). W bitwie nad Bzurą uderzył na Wartkowice. Toczył walki pod Parzęczewem, a następnie pod Łęczycą(14 IX) i Górkami (17 IX). Szarżował pod Wólką Węglową (19 IX), przebił się do Warszawy. Brał udział w obronie stolicy aż do kapitulacji. Za wojnę 1939-1945 pułk powtórnie odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu VM z prawem napisu na wstęgach państwowych sztandaru: "Wyróżniony za niezwykłe męstwo w kampanii 1939 roku w Polsce".
Odtworzono w konspiracji w ramach AK we Lwowie jako pułk spieszony. Współdziałał z Armią Radziecką przy wyzwoleniu miasta. Nadto na terenie Obwodu Miechowskiego AK odtworzony został szwadron konny pułku. Odtworzony w PSZ na zachodzie w latach 1941-1944 w ramach 16 Brygady Pancernej I Korpusu Polskiego.

Święto pułkowe:

11 lipca (rocznica bitwy pod Jazłowcem w 1919 r.).

15 Pułk Ułanów Poznańskich

Miejsce postoju:

Poznań

Barwy pułku:

proporczyk biało-szkarłatny.
Czapki rogatywki, otok szkarłatny.

Dzieje:

Powstał w grudniu 1918 r. w czasie powstania wielkopolskiego, najpierw jako Strzelcy Konni Szarży Poznańskiej, potem jako 15 Pułk Ułanów Poznańskich. Za wojnę 1918-1920 r. pułk odznaczony został, a jego sztandar udekorowany został Srebrnym Krzyżem Orderu VM.

Wrzesień '39:

W 1939 r. walczył w obronie Leszna i Rawicza (1, 3 IX), pod Łęczycą ze zmotoryzowanymi oddziałami nieprzyjaciela (8-9 IX) oraz w bitwie nad Bzurą koło Bielaw (12 IX), Głowna i Brochowa (14 IX), później w Puszczy Kampinowskiej, pod Zamościem i Górkami (19 IX), brał udział w obronie Warszawy aż do kapitulacji. Odtworzony w ramach Armii Polskiej w ZSRR jesienią 1941 r. w składzie 5 Kresowej Dywizji Piechoty jako Batalion "S". Brał jako 15 pułk ułanów Poznańskich udział w walkach pod Monte Cassino i w całej kampanii włoskiej 1944-1945. Za kampanię 1944-1945 r. pułk powtórnie odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu VM. z prawem napisu na wstęgach państwowych sztandaru: "Wyróżniony za niezwykłe męstwo w kampanii 1944-1945 r., w kampanii włoskiej".
Pułk był odtworzony w Warszawie w AK w zakresie skadrowanym.

Święto pułkowe:

23 kwietnia (rocznica dekoracji sztandaru krzyżem Virtuti Militari w 1920 r. w Poznaniu).

16 Pułk Ułanów Wielkopolskich im. gen. Gustawa Orlicz-Dreszera

Miejsce postoju:

Bydgoszcz

Barwy pułku:

proporczyk granatowo-biały ze szkarłatnym wąskim paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok biały.

Dzieje:

Formowany w Biedrusku pod Poznaniem, z oddziału konnego powstańców wielkopolskich utworzonego 29 grudnia 1918, przemianowanego w maju 1919 r. na 2 Pułk Ułanów Wielkopolskich, w lutym 1920 r. otrzymał numer 16.

Wrzesień '39:

W 1939 r. od 3 IX toczył zacięte walki pod Bukowcem, Grupą, Bramką Polednem i w lasach grudziądzkich. W dniu 5 września został rozproszony, by ułani mogli się przebić małymi grupkami przez pierścień niemiecki. Niektóre grupki przedostały się do Warszawy i brały udział w obronie stolicy.

Święto pułkowe:

26 lipca (rocznica bitwy pod Szczurowicami w 1920 r.).

17 Pułk Ułanów Wielkopolskich im. króla Bolesława Chrobrego

Miejsce postoju:

Leszno

Barwy pułku:

Dzieje:

Wrzesień '39:

Święto pułkowe:

18 Pułk Ułanów Pomorskich

Miejsce postoju:

Grudziądz (szwadron zapasowy w Toruniu).

Barwy pułku:

proporczyk w pasy biało-chabrowe z wąskim szkarłatnym paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok chabrowy.

Dzieje:

W lipcu 1919 r. formował się w Poznaniu jako 4 Pułk Ułanów Nadwiślańskich, skończył organizację w Grudziądzu i Toruniu. W lutym 1920 r. otrzymał numerację i nazwę. Dwa szwadrony 18 Pułku odcięte w 1920r. na Łotwie ewakuowały się drogą morską z Libawy do Gdyni (podówczas jeszcze była to wioska rybacka), zabierając pewną ilość polskich cywilów.
W Pułku istniała Grupa Sportu Konnego.

Wrzesień '39:

1 września 1939 r. dokonał słynnej szarży pod Krojantami koło Nowej Cerkwi na Pomorzu. Walczył pod Polednem, Grupą i Topolnem ponosząc ogromne straty. W dniu 4 września uległ rozbiciu. Za kampanię 1939 r. w Polsce pułk odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu VM.

Święto pułkowe:

29 maja (w rocznicę wyruszenia I dyonu na front w 1920 r.).

19 Pułk Ułanów Wołyńskich im. gen. Karola Edmunda Różyckiego

Miejsce postoju:

Ostrogu nad Horyniem (szwadron zapasowy we Włodzimierzu Wołyńskim).

Barwy pułku:

proporczyk granatowy z białym trójkątem u nasady.
Czapki rogatywki, otok granatowy.

Dzieje:

Zorganizowany został jako dywizjon szwadronów w końcu 1917 r. na Ukrainie. Potem jako Szwadron Partyzantów rtm. Jaworskiego, Dyon Jazdy Kresowej i IV Wołyński Dyon Ochotniczej Brygady Jazdy rtm. Jaworskiego. Ostatecznie zorganizowany we wrzesniu 1920 r. w 19 pułk ułanów Wołyńskich. Pierwszym dowódcą był sławny zagończyk mjr. Feliks Jaworski, jego oddział w 1917-18r. prowadził bardzo brutalne walki z bolszewikami i ukraińcami, mordując i grabiąc - jednocześnie jednak broniąc miejscowej ludności polskiej. W lutym 1918 r. został wcielony do III Korpusu Polskiego w Rosji. Zasłyną zwycięską walką z bolszewikami stoczoną 19. VIII. 1920 r. w rejonie Skrzeszewa i Frankopola.

Wrzesień '39:

W 1939 r. toczył zwycięskie walki pod Mokrą (1 IX), pod Cyrusową Wolą (8 IX) i pod Mińskiem Mazowieckim (13 IX). Walczył do końca kampanii w składzie Grupy Kawalerii gen. Andersa, m.in. pod Krasnobrodem i Hutą Różniecką. Za kampanię 1939 r. w Polsce pułk odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu VM. W konspiracji odtworzony w ramach AK w składzie 3 niepełnych szwadronów konnych walczył w 27 Wołyńskiej Dywizji AK.

Święto pułkowe:

19 sierpnia (w rocznicę zwycięskiej bitwy pod Skrzeszewem i Frankopolem w 1920 r.).

20 Pułk Ułanów im. króla Jana III Sobieskiego

Miejsce postoju:

Rzeszów

Barwy pułku:

proporczyk amarantowy z wąskim paskiem granatowo-białym pośrodku.
Czapki rogatywki, otok amarantowy.

Dzieje:

Zorganizowany w lipcu 1920 r. w Ostrołęce jako 108 Pułk Ułanów ze szwadronów 6 i 8 Pułku Ułanów i 3 Pułku Strzelców Konnych. W styczniu 1921 otrzymał numerację i nazwę.

Wrzesień '39:

W 1939 r. brał udział w walkach osłonowych Armii "Łódź" nad Wartą (od 3 IX). W odwrocie, wraz z całą Kresową Brygadą Kawalerii w rejonie Warty, Glinna, Osuchowa i Psar koło Rawy Mazowieckiej. Potem podzielony na grupy walczył w rejonie Mińska Mazowieckiego i Tomaszowa Lubelskiego. Włączony do Grupy Kawalerii gen. Andersa. Rozbity w drodze do granicy węgierskiej.

Święto pułkowe:

24 czerwca (w dniu imienin Szefa pułku - króla Jana III).

21 Pułk Ułanów Nadwiślańskich

Miejsce postoju:

Równe (szwadron zapasowy w Łucku).

Barwy pułku:

proporczyk turkusowy z wąskim żółto-białym paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok turkusowy.

Dzieje:

Pułk wywodził swe tradycje z napoleońskich 1 i 2 Pułków Ułanów Nadwiślańskich, którzy faktycznie Wisły nie zobaczyli. W lipcu 1920 r. został sformułowany w Starej Wsi pod Warszawą jako 11 Pułk Strzelców Granicznych, później przemianowany na 21 Pułk Ułanów Nadwiślańskich. W 1921r. Pułk pilnował granicy na Wołyniu.

Wrzesień '39:

W 1939 r. walczył pod Mokrą (1 IX), Ostrowami ( 2 IX), Cyrusową Wolą (8 IX). Część pułku po przekroczeniu Wisły dołączyła do Zgrupowania Kawalerii gen. Wł. Andrsa i wzięła udział w bitwie pod Mińskiem Mazowieckim (13 IX). Część przebiła się do Warszawy (19 IX), gdzie walczyła w jej obronie w składzie Zgrupowania Kawalerii mjr. Juniewicza. Za kampanię 1939 r. w Polsce pułk odznaczony został Srebrnym Krzyżem VM. W ramach 27 Wołyńskiej Dywizji AK sformułowany został szwadron konny pułku.

Święto pułkowe:

15 czerwca (w rocznicę wręczenia pułkowi sztandaru w 1921 r.).

22 Pułk Ułanów Podkarpackich

Miejsce postoju:

Brody (szwadron zapasowy w Złoczowie).

Barwy pułku:

proporczyk biały z trójkątem amarantowym u nasady.
Czapki rogatywki, otok biały.

Dzieje:

Powstał w listopadzie 1920 r. po połączeniu 209 i 212 Ochotniczego Pułku Ułanów, chronił pola naftowe pod Sanokiem. Brał udział w wojnie 1920r. w walkach nad Bugiem.

Wrzesień '39:

W 1939 r. od 3 września prowadził nad Wartą walki osłonowe w składzie Armii "Łódź" (Szadek, Skierniewice, Babsk). W odwrocie walczył pod Mińskiem Mazowieckim, Tomaszowem i Krasnobrodem, w Dzwoli (29 IX); nad Sanem został rozbity.

Święto pułkowe:

22 czerwca (początkowo rocznica boju pod Skrzeszewem 19 sierpnia 1919 r. przemianowano potem na 22 czerwca).

23 Pułk Ułanów Grodzieńskich

Miejsce postoju:

Postawy (szwadron zapasowy w Grodnie)

Barwy pułku:

proporczyk pomarańczowo-biały z wąskim paskiem biało-pomarańczowym pośrodku.
Czapki rogatywki, otok pomarańczowy.

Dzieje:

Zorganizował się w listopadzie 1918 r. początkowo jako szwadron, w 1921 dołączono do niego dywizjon strzelców konnych i 211 Pułk Ułanów. W pułku służyło wielu prawosławnych Białorusinów.

Wrzesień '39:

W 1939 brał udział w bitwie pod Piotrkowem, nad środkową Wisłą, został rozbity pod Maciejowicami (8-9 IX). Odcięty od macierzystej Wileńskiej Brygady Kawalerii rozpoczął działania partyzanckie w Górach Świętokrzyskich.
W partyzantce AK odtworzony na Nowogrodczyźnie dywizjon konny pułku walczył w Puszczy nalibockiej, Kampinosie, na Św. Krzyżu i w Opoczyńskim. Natomiast przy 6 Brygadzie Wileńskiej odtworzony został pluton konny pułku.

Święto pułkowe:

1 czerwca (rocznica oficjalnego powstania pułku w 1921 r.).

24 Pułk Ułanów

Miejsce postoju:

Kraśnik

Barwy pułku:

proporczyk biały z wąskim żółtym paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok biały.

Dzieje:

Powstał z 214 Pułku Ułanów armii ochotniczej i ochotniczych oddziałów jazdy lwowskiej. Zorganizowany początkowo przy 14 Pułku Ułanów we Lwowie w roku 1920 ale już miesiąc później przeniesiony został na Lubelszczyznę.
Zmotoryzowany od 1937.

Wrzesień '39:

W kampanii 1939 r. w składzie 10 Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej walczył na Podhalu pod Jordanowem, później w rejonie Rzeszowa i Jarosławia. Uderzył z Żółkwi w kierunku Lwowa i stoczył bitwy pod Grzybowicami (15 IX), pod Hołosko i Boiskami (16 IX). W trzy dni później przeszedł na Węgry, zachowując swój sztandar. Część żołnierzy przedostała się do Francji, gdzie brała udział w walkach. Zwycięska potyczka pod Montbard (15-17 VI 1940). W marcu 1942 w Szkoci pułk wszedł w skład 1 Dywizji Pancernej. Brał udział w lądowaniu w Normandii w końcu lipca 1944. Walczył we Francji, Belgii, Holandii i na terenie Niemiec. Zajął Wilhelmshaven (maj 1945). Za kompanię 1939 r. w Polsce oraz 1944-1945 r. we Francji, Holandii i Niemczech pułk odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu VM. Rozkazem ze stycznia 1941 r. żołnierze mieli przywilej noszenia lewego naramiennika czarnego i czarnego sznura, jako wyróżnienie za kampanię wrześniową.

Święto pułkowe:

6 lipca (rocznica sformowania 214 pułku w 1920 r.).

25 Pułk Ułanów Wielkopolskich

Miejsce postoju:

Prużana (szwadron zapasowy w Łukowie).

Barwy pułku:

proporczyk biało-szkarłatny z wąskim chabrowym paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok szkarłatny.

Dzieje:

Powstał w 1920 r. w Poznaniu jako 115 Pułk Ułanów Wielkopolskich.
W 1920r. w wyniku strat zmalał z 450 do 250 szabel. Szwadrony formowano w Poznaniu, Bydgoszczy i Pińczowie. Pułk przeniesiono z Nowogródka w 1924r. na Polesie.

Wrzesień '39:

W 1939 r. osłaniał Działdowo i Lidzbark (do 4 IX), potem walczył w rejonie Płocka (5, 6 IX). Prowadził bój o Mińsk Mazowiecki (13 IX). Brał udział w drugiej bitwie tomaszowskiej i szarżował pod Krasnobrodem (23 IX). Rozbity 27 września w drodze do granicy węgierskiej. Za kompanię 1939 r. w Polsce pułk odznaczony został Srebrnym Krzyżem VM. Odtworzony w PSZ na Zachodzie w 1945 w ramach II Korpusu. W walkach udziału nie brał.

Święto pułkowe:

19 lipca (rocznica powstania pułku w 1920 r.).

26 Pułk Ułanów Wielkopolskich im. hetmana Jana Karola Chodkiewicza

Miejsce postoju:

Baranowicze (szwadron zapasowy w Łukowie).

Barwy pułku:

proporczyk różowo-biały z wąskim chabrowym paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok różowy.

Dzieje:

Powstał w 1920r. jako pierwszy Ochotniczy Pułk Jazdy Wielkopolskiej nr 215 w Poznaniu, słynął z "pruskiego" porządku. W 1920 przemianowany na 26 pułk. W walkach z bolszewickim Korpusem Gaj Chana pod Brodnicą w 1920r. Pułk zdobył min. 3 sztandary.

Wrzesień '39:

W 1939 osłaniał Lidzbark i Działdowo (do 4 IX), później przedmoście płockie (5-6 IX). Nacierał na Mińsk Mazowiecki (13 IX). Brał udział w drugiej bitwie tomaszowskiej, walczył pod Krasnobrodem (23 IX). Rozbity w drodze do granicy węgierskiej (27 IX). W partyzantce AK w Nowogrodzkiem sformowane były dwa szwadrony konne. Jeden (liniowy) przeszedł z innymi oddziałami okręgu do Kampinosu koło Warszawy. Drugi (CKM) wszedł w skład Zgrupowania Nadniemeńskiego AK.

Święto pułkowe:

18 sierpnia (rocznica bitwy pod Brodnicą w 1920 r.).

27 Pułk Ułanów im. króla Stefana Batorego

Miejsce postoju:

Nieświerz (szwadron zapasowy w Łukowie).

Barwy pułku:

proporczyk biało-żółty z wąskim paskiem biało-granatowym pośrodku.
Czapki rogatywki, otok żółty.

Dzieje:

Utworzony w lipcu 1920 r. w Kaliszu przy 3 Pułku Ułanów Wielkopolskich jako 203 Pułk Ułanów. W 1921 otrzymał numer i nazwę. Jako jeden z najdalej na wschód wysuniętych garnizonów był uważany za miejsce zesłania. Straszono wysłaniem "do Horodzieji" od nazwy najbliższej stacji kolejowej. Do czasu zorganizowania Korpusu Ochrony Pogranicza Pułk strzegł granicy. Ostatnim dowódcą był ppłk. Józef Pająk.

Wrzesień '39:

W 1939 toczył walki osłonowe koło Działdowa i Lidzbarka (do 4 IX), później w rejonie Płocka (5-6 IX), uderzył na Mińsk Mazowiecki, szarżował pod Maliszewem (13 IX). Brał udział w drugiej bitwie tomaszowskiej. Walczył pod Krasnobrodem (23 IX). Szarżował pod Morańcami (26 IX). Rozbity w drodze do granicy węgierskiej. W partyzantce AK na Nowogródczyźnie pułk został odtworzony. W 1944 roku w skład pułku wchodziły cztery szwadrony konne, które walczyły w Puszczy Nalibockiej, a potem w Kampinosie.

Święto pułkowe:

8 sierpnia (rocznica bitwy pod Ciechanowem w 1920 r.).

1 Pułk Strzelców Konnych

Miejsce postoju:

Garwolin

Barwy pułku:

proporczyk szmaragdowo-amarantowy.
Czapki rogatywki, otok amarantowy.

Dzieje:

Powstał z dywizjonu 4 Pułku Szwoleżerów sformowanego w 1919 r. we Francji jako 1 Grupa Szwadronów 4 Pułku Szwoleżerów Armii gen. Hallera. Po powrocie do kraju nosił miano dragonów. W czerwcu 1921 otrzymał numer i nazwę. Bliskość Warszawy powodowała, że o przydział do Pułku starali się oficerowie z całej Polski. Stacjonując pod stolicą, pułk pełnił czasami funkcje reprezentacyjne, ale miana "gwardii narodowej" nie uzyskał.
Zmotoryzowany od 1939

Wrzesień '39:

W 1939 w składzie Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej płk. Roweckiego (nie zorganizowanej do końca). Walczył w rejonie środkowej Wisły. Rozbity w bitwie pod Tomaszowem (17-20 IX). Odtworzony w konspiracji w ramach AK w dwóch ośrodkach: w Warszawie odtworzony został dywizjon spieszony (2 szwadrony) oraz dywizjon spieszony (również 2 szwadrony) w Garwolinie. W dywizjonie "warszawskim" od 1942 r. prowadzony był kurs podchorążych. W czasie powstania warszawskiego walczył jako dywizjon 1806 na Woli i na Starym Mieście.

Święto pułkowe:

9 maja (rocznica przybycia do kraju w 1919 r.).

2 Pułk Strzelców Konnych

Miejsce postoju:

Hrubieszów

Barwy pułku:

proporczyk szmaragdowo-amarantowy z wąskim chabrowym paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok amarantowy.

Dzieje:

W czerwcu 1917 r. utworzono we Francji pododdział kadrowy kawalerii polskiej przemianowany w 1918 r. na szwadron, a następnie na 2 Pułk Strzelców Konnych.

Wrzesień '39:

W 1939 r. stoczył zwycięski bój pod Mokrą (1 IX), szczególnie odznaczył się w wypadzie na niemiecką kolumnę pancerną w Kamieńsku (3/4 IX). Walczył pod Cyrusową Wolą (8 IX), później pod Mińskiem Mazowieckim (13 IX), pod Krasnobrodem i Hutą Rożniecką. Za kompanię 1939 r. w Polsce pułk odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu VM.

Święto pułkowe:

14 lipca (rocznica powstania w 1917 r. we Francji).

3 Pułk Strzelców Konnych im. hetmana polnego koronnego Stefana Czarnieckiego

Miejsce postoju:

Wołkowysk

Barwy pułku:

proporczyk szmaragdowo-amarantowy z wąskim żółtym paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok amarantowy.

Dzieje:

Sformowany w kwietniu 1922 r. w Białymstoku z różnych dyonów i szwadronów oraz z "huzarów śmierci".

Wrzesień '39:

W 1939 r. przerzucony do Czerwonego Boru (5 IX), wykonywał osłonę tyłów 18 DP. Pierwsze boje stoczył w rejonie Dzwonek - Grodzisk - Czerwin (8 IX), a następnie w rejonie Sniadowa (Truszki - 9 IX). Po walkach w rejonie Hajnówki (16 i 17 IX) przeszedł do Puszczy Białowieskiej (20 IX). Zdobył w nocnym wypadzie Kalenkowicze (22 IX) i opanował przeprawę przez Wieprz w rejonie Kojan (28 IX). Następnie nie brał udziału w walkach SGO "Polesie" gen. Kleeberga pod Kockiem, walcząc m.in. pod Lipinami (z 3 na 4 X), w rejonie Woli Gułowskiej (4 X) i Grabowa Szlacheckiego (5 X). Usiłował przebić się, za zgodą (cichą !) gen. Podhorskiego przes zasadzkę nieprzyjaciela w Kalinowym Dole (6 X). Po kapitulacji SGO część pułku przebiła się z okrążenia ukrywając broń i sztandar w rejonie Kosin koło Żelechowa (12 X) bez kapitulowania. Odtworzony w konspiracji jako pułk spieszony na terenie Obwodu AK Wołkowysk. Na Nowogródczaźnie odtworzony został pluton konny pułku jako oddział rozpoznawczy 77 pp.AK.

Święto pułkowe:

27 kwietnia (rocznica połączenia się różnych oddziałów w pułk w 1922 r.).

4 Pułk Strzelców Konnych Ziemi Łęczyckiej

Miejsce postoju:

Płock

Barwy pułku:

proporczyk szmaragdowo-amarantowy z wąskim białym paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok amarantowy.

Dzieje:

Zorganizowany w listopadzie 1920 r. z oddziałów kawalerii dywizyjnej istniejącej przy różnych jednostkach. W 1920r. 3 szwadron 6 Pułku jazdy lwowskiej, później włączony do 4 Pułku Strzelców, brał udział w wyprawie kijowskiej.

Wrzesień '39:

W 1939 r. (do 4 IX) osłaniał Działdowo i Lidzbark, potem walczył na przedmieściu płockim (5-6 IX), nacierał na Mińsk Mazowiecki (13 IX), brał udział w drugiej bitwie tomaszowskiej, walczył pod Krasnobrodem i Jacnią (23 IX). Rozbity w drodze do granicy węgierskiej. Odtworzono w konspiracji w ramach AK pułk spieszony na terenie Obwodów AK Sochaczew, Grójec i Błonie.

Święto pułkowe:

23 maja (rocznica wręczenia sztandaru w 1920 r.).

5 Pułk Strzelców Konnych

Miejsce postoju:

Dębica (2-gi szwadron w Tarnowie)

Barwy pułku:

proporczyk szmaragdowo-biały z wąskim amarantowym paskiem pośrodku. Czapki rogatywki, otok biały.

Dzieje:

Powstał w 1918 r., początkowo nosił nazwę: 3 Pułk Dragonów, potem: Pułk Strzelców Konnych, a w październiku 1920 otrzymał nazwę: 5 Pułk Strzelców Konnych.

Wrzesień '39:

W 1939 walczył koło granicy w rejonie Woźnik Śląskich (1-2 IX). Bronił przeprawy pod Baranowem, toczył ciężkie boje pod Tarnogrodem (16 IX), brał udział w pierwszej bitwie tomaszowskiej.
Odtworzony został jako pułk spieszony w konspiracji w ramach AK w Dębicy. Liczył w akcji "Burza" 1250 ludzi. Nadto szwadrony piesze pułku odtworzone zostały na terenie Obwodu AK Miechów.

Święto pułkowe:

9 czerwca (rocznica wkroczenia do Kijowa w 1920 r.).

6 Pułk Strzelców Konnych im. hetmana wielkiego koronnego Stanisława Żółkiewskiego

Miejsce postoju:

Żółkiew

Barwy pułku:

proporczyk szmargdowo-biały.
Czapki rogatywki, otok biały.

Dzieje:

Powstał w końcu 1917 r. we Francji i Włoszech. w 1 i 3 Pułku Szwoleżerów Armii gen. Hallera. We Francji zgłaszali się rozmaici ochotnicy, od jeńców z armii niemieckiej do byłych mnichów. W maju 1919 przybył z armią gen. Hallera do Polski. Do października 1920 używał nazwy: dragonów.

Wrzesień '39:

W 1939 r. (od 3 IX) osłaniał nad Wartą północne skrzydło Armii "Łódź". Toczył walki w rejonie Popowa (5 IX). W czasie odwrotu po rozdzieleniu się Kresowej Brygady Kawalerii, w skład której wchodził, (11 IX) został rozbity.

Święto pułkowe:

20 maja (rocznica wyruszenia na front w Szampanii w 1918 r. i przybycia ostatniego transportu do kraju w 1919 r.).

7 Pułk Strzelców Konnych Wielkopolskich

Miejsce postoju:

Poznań, potem Biedrusko (szwadron zapasowy w Poznaniu)

Barwy pułku:

proporczyk szmaragdowo-biały z wąskim paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok biały

Dzieje:

Sformowany w lipcu 1920 r. w Grodzisku. Pułk odznaczył się - i poniósł duże straty - w 1920r., szczególnie w zagonie na Ciechanów.

Wrzesień '39:

W 1939 r. w pierwszych dniach września udziału w walkach nie brał. W bitwie nad Bzurą walczył pod Zbrożkową Wolą i Bełchowem w lesie stanisławowskim, koło Głowna (11-12 IX) i Brochowa (14 IX), potem w Puszczy Kampinoskiej pod gajówką Dembowskie, Zamościem i Górkami (16-17 IX). Przebił się do stolicy pod Sierakowem i Laskami (z 19/20 IX), brał udział w jej obronie aż do kapitulacji. Za kampanię 1939 r w Polsce pułk odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu VM. Odtworzony był w AK w zakresie skadrowanym na terenie Warszawy.

Święto pułkowe:

29 lipca (w rocznicę wymarszu na front w 1920 r.).

8 Pułk Strzelców Konnych

Miejsce postoju:

Chełmno (szwadron zapasowy we Włocławku).

Barwy pułku:

proporczyk szmaragdowo-biały z wąskim chabrowym paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok biały.

Dzieje:

Formowany we wrześniu 1920 r. we Włocławku (min. z Dyonu Syberyjskiego 4 Pułku Strzelców Konnych) stacjonował następnie w Chełmie. Pułk pełniąc służbę na liniach demarkacyjnych był w stałej gotowości bojowej.

Wrzesień '39:

W 1939 r. walczył na Pomorzu. W czasie przebijania się z okrążenia pod Święciem poniósł straty. Brał udział w Bitwie nad Bzurą, staczając bohaterski bój pod Ozorkowem (12 IX). Walczył w osłonie Armii "Poznań". Szwadron marszowy pułku dotarł do Warszawy. Bronił stolicy w rejonie Dolnego Mokotowa.

Święto pułkowe:

12 czerwca (rocznica wręczenia sztandaru w 1924 r.).

9 Pułk Strzelców Konnych im. gen. Kazimierza Pułaskiego

Miejsce postoju:

Grajewo (szwadrony 2-gi i 3-ci w Osowcu, a szwadron zapasowy w Białymstoku).

Barwy pułku:

proporczyk szmaragdowo-żółty z wąskim amarantowym paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok żółty.

Dzieje:

Zorganizowany w Październiku 1921 r. z dywizjonów sformowanych we Francji w 1919 i przybyłych do Polski w składzie armii gen. Hallera.

Wrzesień '39:

W pierwszych dniach września 1939 osłaniał granicę z Prusami Wschodnimi w rejonie Stawisk. Brał udział w wypadzie na teren Niemiec pod miejscowością Brzosken (Brzóski Wielkie, 4 IX). Wycofał się za Narew, walczył w rejonie Ostrowi Mazowieckiej i Zambrowa, przebił się do Białowieży (20 IX), a następnie wszedł w skład SGO "Polesie" gen. Kleeberga. Skapitulował 6 października. Odtworzony jako pułk spieszony w Obwodzie AK Grajewo.

Święto pułkowe:

29 czerwca (pierwsza walka 1 i 2 szwadronów pułku w 1920 roku).

10 Pułk Strzelców Konnych

Miejsce postoju:

Łańcut

Barwy pułku:

proporczyk szmaragdowo-żółty z wąskim białym paskiem pośrodku.
Czapki rogatywki, otok żółty.

Dzieje:

Pułk w okresie formowania miał duże problemy z zaopatrzeniem. Pułk został sformowany w 1921r. min. z żołnierzy Dywizjonu Mahometańskiego we Włoszech.
Po zmotoryzowaniu od 1937 w 10 Brygadzie Kawalerii gen. Maczka.

Wrzesień '39:

W 1939 r. walczył w składzie 10 Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej na Podkarpaciu, gdzie wyróżnił się w boju pod Kasiną Wielką, a następnie na kierunku Rzeszów-Łańcut-Jarosław i w rejonie Lwowa (15 IX). Przeszedł na Węgry (18 IX), zachowując swój sztandar. Część żołnierzy przedostała się do Francji, gdzie w 1940 brała udział w walkach. Zwycięska potyczka pod Montbard (16-17 VI). W marcu 1942 w Szkocji pułk wszedł w skład 1 Dywizji Pancernej, brał udział w lądowaniu w Normandii w końcu lipca 1944, walczył we Francji m.in. pod Fort (15 VIII), w Belgii m.in. pod Ypren (6 IX) w Holandii i na terenie Niemiec. Zajął Wilhelmshaven (maj 1944). Za kampanię 1939 r. w Polsce oraz 1944-1945 r. we Francji, Belgii, Holandii i Niemczech pułk odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu VM. Odtworzony w konspiracji w ramach AK w rejonie Łańcuta w sile dwóch sztandarów pieszych. Rozkazem ze stycznia 1941 żołnierze mieli prawo do noszenia lewego naramiennika czarnego i czarnego sznura jako wyróżnienie za kampanię wrześniową.

Święto pułkowe:

29 kwietnia (rocznica przekroczenia granicy i powrotu do kraju w 1919 r.).

1 Pułk Kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza

Miejsce postoju:

Wieluń

Barwy pułku:

proporczyk granatowo-zielony, czapki okrągłe, otok granatowy, na denku wypustka zielona.

Dzieje:

Pułk został sformowany w maju 1939 r. w rejonie Zduńskiej Woli z 8 szwadronów KOP stacjonujących na wschodnich rubieżach Polski. 1 września 2 sztandary odeszły ze składu pułku do Grupy Osłonowej "Kępno". Nowy pułk został zasilony kadrą oficerską przeważnie z 14, 17, 23,i 25 pułków ułańskich oraz 1i 7 pułku strzelców konnych. Stacjonował w Wieluniu.

Wrzesień '39:

Wysunięty ku samej granicy Wieruszów-Ostrzeszów-Kępno w dniu 1 września toczył z oddziałami pancernymi nieprzyjaciela walki nad Wartą w rejonie Wielunia i Bolesławca nad Prosną. Przyłączył się do Kresowej Brygady Kawalerii i prowadził uwieńczone powodzeniem natarcie nad Wartą pod Strońskiem, Piaskami i Beleniem (4-5 IX). Dotarł do Warszawy (9 IX), walczył na przedpolach stolicy w rejonie Otwocka i Góry Kalwarii (10-13 IX), potem cofa się do Garwolina. Następnie przez Stoczek, Łuków dociera do Zamościa. Wraz z resztkami Kresowej Brygady Kawalerii toczy walki w okolicy Suchowola-Krasnobród (23-24 IX). W dniu 28 IX pułk, wobec niemożności przebicia się na Węgry, został rozwiązany.


materiały Paweł M. Rozdżestwienski na podstawie tekstu śp. rtm Stanisława Radomyskiego.
W TRAKCIE ROZBUDOWY!